Plan veya planlama, kültürümüze çok da uyumlu olmayan ve alışık olmadığımız kavramlardır. Kaderci toplumların genelinde karşılaşabileceğimiz “plan”a karşı direnci kırmak ise kolay olmayan bir takım çabalar gerektirir. Bu makalede plan ve kariyer planla(ma)ması üzerine bir değerlendirmede bulunacağız.
Plan veya planlama, kültürümüze çok da uyumlu olmayan ve alışık olmadığımız kavramlardır. Kaderci toplumların genelinde karşılaşabileceğimiz “plan”a karşı direnci kırmak ise kolay olmayan bir takım çabalar gerektirir. Kişinin kendisi için belirlediği ve güvende hissettiği konfor alanının dışına çıkma zorluğu ve mevcuttaki iyiyi korumanın cazipliği, kültürlerden bağımsız düşünüldüğünde de zorlayıcı olup plan ve planlamanın iştah kabartan ismini sabun köpüğü etkisinde bırakmaktadır.
Kültürel ögelerimizi de göz önünde bulundurarak kariyer planlanmasının da üniversite sınav sürecinde dile getirilmeye başlanmasını normal karşılayabiliriz. Kariyerin üniversite sınav hazırlık sürecinde ya da sınav sonrasında düzenlenen kariyer günlerinde tercih edilecek okullar ya da bölümlerden ibaret olmadığını fark ettiğimizde ise yeni bir kariyer arayışına çoktan başlamış oluruz.
Toplum olarak kısa yoldan hap niteliğindeki bilgilere ulaşma ve bunlarla da sonuç alma eğilimimizin bir sonucudur aslında kariyer arayışındaki sorularımız… Kendi hastalığımıza benzer bir hastalığı olduğunu düşündüğümüz komşumuzun ya da bir yakınımızın ilacıdır bizim de ihtiyacımız olan ilaç. Ya da herkesin aynı şekilde kilo verebileceği kanısıyla yola çıkarak 10 kilo zayıflayan birinin diyetidir bizim değişmezimiz… Başarıya giden yolun kestirme yolunu birkaç adımda aradığımız için, adım sayıları değişen ama kısa yol öğütleri hiç değişmeyen kitapların çok satanlar listesinde yer alması, planlama ve onun zorlu yollarını değil de etiket ve isim arayışımızın göstergeleridir. Sürekli geleceğin mesleklerini sorup geçmiş bilgi, belge ve müfredatlar eşliğinde geleceğe insan yetiştirme iddiamızdır kariyer planlamamızdaki çıkmaz sokaklarımız.
Kariyer Planla(ma)ması
Planlamaya dolayısıyla kariyer planlamasına; tarihi gerçeklerden, bilimin ışığında, içinde yaşadığımız çağı anlayarak başlayabiliriz. Geleceğe ise; bir yerlerde bizi bekleyen bir mahlûk muamelesi yapmaktan vazgeçerek, ona giden yolu inşa edebileceğimiz gerçeğinden ve çabasından hareketle ulaşabiliriz.
Bu çabanın ve adımların sonucunda ulaşılması gereken hedef ise mesleki unvanlar değil; yetkinlikler ve yeterlilikler olmalıdır. Tam da bu yüzdendir ki ‘geleceğin meslekleri neler olacak’ sorusu havada kalan, ayakları yere basmayan ve yol göstermeyen bir soru kalıbıdır. Bu ve benzer sorulara mesleki unvanlarla verilecek cevaplar henüz 18 yaşındaki gençleri ‘başarılı’ ya da ‘başarısız’ olarak ayırmakta ve başarısız olanları dramatik kariyer tercihleri yapmaya zorlamaktadır.
∴
Bu yıl ilkokula başlayan çocukların %65’i bugün var olmayan meslekleri yapacaklar. Dolayısıyla bildik yöntemlerle ve basmakalıp unvanlar peşinde koşarak yaratmaya çalıştığımız gelecek dünya düzeni, zaten meşakkatli olan kariyer planlaması süreçlerini daha da zorlaştıracak ve ulaşılamaz hedefler olarak algılanmasına sebep olacaktır.
Bu bilgiler ışığında geleceğin mesleklerinin neler olacağı bilinmese de belirli yetkinliklere sahip olan bireylerin meslek adı ve unvanı ne olursa olsun bu maratonun ayakta kalanları olacaklarını söyleyebiliriz.
Bu yetkinlikleri; öğrenme çevikliği yetkinlikleri, eleştirel düşünce, iş birliği ve yaratıcılık olarak sıralayabiliriz. Hiç şüphesiz değişimin ve gelişimin üstel hızla geliştiği bir çağda “öğrenmeye açıklık” ve “merak” da bu yetkinliklerden bağımsız düşünülemez. Her biri farklı bir yazı konusu olan bu yetkinliklerin geliştirilebilir olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Özetle; kariyer planlamasını mesleki unvanlardan çok bu yetkinlikler üzerine kurmayı tercih edip bu çoklu ve zorlu ama temeli sağlam yolu tercih edenler yaptıkları işlerden bağımsız olarak ana yaşam gayesi olarak adlandırabileceğimiz mutluluk limanına demir atmış olacaklardır.
Comments